อยากให้ทำความคุ้นเคยกับคำนี้ไว้ให้มากขึ้น เพราะมันกำลังจะเข้ามาเปลี่ยนโลกของ Social Network ไปเป็นแบบที่คุณคาดไม่ถึง
เกริ่น
คงเป็นสิ่งที่ทุกคนเห็นพ้องกันหมดแล้วว่า สังคมออนไลน์ในปัจจุบันจะถูกครอบงำโดยเจ้าของแพลตฟอร์มเป็นหลัก เช่น Facebook หรือ Twitter ที่สามารถชักจูงหรือกำหนดได้ว่า จะให้ผู้ใช้งานเห็นหรือไม่เห็นเนื้อหาอะไร ด้วยประโยชน์ทางด้านการค้า การเมือง หรืออะไรก็แล้วแต่เจ้าของแพลตฟอร์มต้องการ
ผู้ใช้งานทั่วโลกต่างก็มองเห็นถึงจุดนี้ จึงมีการสร้างแพลตฟอร์มใหม่ๆขึ้นมา เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว แพลตฟอร์มใหม่จะต้องเป็นสาธารณะจริงๆ ไม่สามารถมีใครควบคุมได้ มีอิสระในการแสดงความคิดเห็นได้อย่างแท้จริง
แล้ว Fediverse คืออะไร?
Fediverse เป็นคำที่ผสมกันระหว่าง Federation กับ Universe ยังไม่เห็นว่ามีการแปลคำนี้เป็นภาษาไทยว่าอะไร ก็ขอเรียก fediverse ตรงตัวไปก่อนละกันครับ
เปรียบเทียบ Facebook ที่มี server ที่ถูกควบคุมโดยบริษัท Meta แต่เพียงบริษัทเดียว แต่ Fediverse จะเป็นลักษณะของ server ที่บริหารจัดการและมีนโยบายในการใช้งานเป็นของตัวเอง และมีหลายๆ server ที่ใช้แพลตฟอร์มเดียวกัน อธิบายง่ายๆ มันคล้ายกับว่ามี Facebook 1,2,3,4… มากมายหลาย server ที่เราจะสามารถสมัครใช้งานได้ โดยแต่ละ server ก็สามารถคุยหรือติดตาม (follow) กันได้ด้วย
คุณสมบัติที่สำคัญอีกอย่างคือ server ต่างๆใน fediverse จะสามารถติดตามกันได้ข้ามแพลตฟอร์ม ให้นึกเหมือนกับว่าเรามี user ของ Facebook อยู่ แต่ก็สามารถไปติดตาม user บน Twitter ได้ และเนื้อหาใน Twitter ก็จะมาปรากฏบนฟีดของ Facebook ของเราด้วย
มี Server อะไรบ้างใน Fediverse
จริงๆแล้วมี server มากมายใน fediverse ที่คุณสามารถติดตามได้ ในที่นี้จะยกตัวอย่างบริการที่เ้ป็นยอดนิยม เพื่อให้เห็นภาพการใช้งาน ดังนี้
Facebook -> ใช้ Friendica แทน
Twitter -> ใช้ Mastodon แทน
Instagram -> ใช้ Pixelfed แทน
และยังมี Server หรือบริการอื่นๆอีกมากมายนับไม่ถ้วน
Timeline – เลือกเองได้ว่าต้องการดูเนื้อหาอย่างไร
สิ่งที่เป็นจุดเด่นอีกอย่างก็คือ แพลตฟอร์มใน fediverse จะมีการบริหารจัดการ timeline ที่คล้ายๆกัน คือแบ่งเป็น
- Home
- Local
- Federated หรือ Global
Home จะแสดงเนื้อหาของคนที่เรา followed อยู่
Local – จะแสดงเนื้อหาเฉพาะที่อยู่ใน server นั้นๆ
Federated หรือ Global – จะแสดงเนื้อหาที่อยู่นอก server ที่เราใช้งานอยู่
เปรียบเทียบเหมือน Home คือที่แสดงเนื้อหาเฉพาะที่เราสนใจ Local เป็นการแสดงเนื้อหาในระดับประเทศ และ Federated หรือ Global เป็นการแสดงเนื้อหาอื่นๆในระดับโลกหรือจักรวาล
เราสามารถเลือกดูได้ว่าจะดู timeline แบบไหน และการแสดงผลของ timeline จะเรียงตามลำดับเวลาโดยไม่ขึ้นกับอัลกอริทึ่มของเจ้าของแพลตฟอร์ม
แค่นี้ก็น่าสนใจแล้วใช่ไหมครับ ไว้มีโอกาสจะมาเล่าเรื่องต่างๆใน fediverse เพิ่มเติมครับ
image credit:
unsplash
