การใช้ Command Line บน macOS ฉบับอนุบาล

เราคงเคยเห็นพวกเซียนคอมพิวเตอร์เปิดโปรแกรมหน้าต่างดำๆ แล้วพิมพ์ตัวอักษรอะไรยึกยักเต็มไปหมด ดูแล้วเท่ห์ใช่ไหมครับ โพสต์นี้จะมาสอนใช้หน้าต่างดำๆแบบนี้แบบง่ายๆกัน เด็กๆก็ยังใช้เป็น เชื่อผม..

โปรแกรม Terminal

Terminal เป็นโปรแกรมที่ใช้ในการเปิดหน้าต่างสำหรับการป้อนคำสั่งเข้าไปในระบบ เพื่อให้คอมพิวเตอร์ทำงานอย่างใดอย่างหนึ่ง ไม่ต่างอะไรกับการใช้เมาส์คลิกเมนูหรือปุ่มต่างๆ เพียงแต่ Terminal นี้เรามักจะใช้สำหรับการป้อนคำสั่งหรือเรียกใช้โปรแกรมอะไรที่สามารถทำงานได้อย่างรวดเร็ว ไม่ต้องคลิกเมาส์หลายครั้ง โดยคำสั่งต่างๆที่เราป้อนเข้าไปในโปรแกรม Terminal นั้น เราจะเรียกว่า “Command Line” ที่เราเคยได้ยินกันมานั่นเอง

วิธีเรียกโปรแกรม Termal ก็เหมือนการเรียกโปรแกรมทั่วๆไป ใน macOS ก็อาจจะเรียกผ่าน Launchpad หรือผ่าน Spotlight Search ก็ได้ โดยพิมพ์หาคำว่า Terminal แล้วเคาะ Enter เพื่อเรียกใช้โปรแกรม

โปรแกรม Terminal ของแต่ละเครื่องอาจมีหน้าตาแตกต่างกันบ้างตามการตั้งค่านะครับ แต่วิธีการใช้งานไม่แตกต่าง

เริ่มใช้คำสั่งง่ายๆใน Terminal

เริ่มต้นเรามาลองเล่นคำสั่งง่ายๆ ที่ใครๆก็เรียกใช้ได้โดยไม่ทำให้เครื่องเรามีปัญหาแน่นอนกันดีกว่า

cal

เป็นคำสั่งสำหรับแสดงปฏิทินขึ้นมาบนหน้าจอของเรา ให้พิมพ์ cal แล้วเคาะ Enter ก็จะปรากฏปฏิทิน พร้อมแสดงเน้นที่วันที่ปัจจุบันให้เราด้วย

ใครพิมพ์ตามแล้วขึ้นปฏิทินขึ้นมาก็ขอแสดงความยินดีด้วยครับ คุณได้พิมพ์ Command Line ใน Terminal เป็นแล้ว👍

purge

purge เป็นคำสั่งง่ายๆที่มีประโยชน์ในการเคลียร์หน่วยความจำส่วนที่ไม่ได้ใช้งานแล้วออกไป เพื่อทำให้เครื่องของเรามีหน่วยความจำ หรือ memory ในการทำงานมากขึ้น โดย purge นี้ต้องทำงานคู่กับคำสั่ง sudo เพราะ purge เป็นโปรแกรมที่ต้องการสิทธิ์พิเศษในการใช้งาน เมื่อคำสั่งใดมีการเรียกใช้ผ่าน sudo ก็จะต้องมีการป้อนรหัสผ่านของ user นั้นๆก่อนถึงจะใช้งานได้ (คือรหัสผ่านตัวเดียวกับที่เราใช้ login เครื่อง Mac นั่นเอง)

เมื่อเรียกใช้คำสั่ง sudo purge และป้อนรหัสผ่านแล้ว หน้าจอก็จะกลับออกมาสู่การทำงานปกติ ไม่มีอะไรแสดงขึ้นมาเป็นพิเศษ แต่ถ้าเช็คหน่วยความจำก็จะพบว่ามี Free Memory เหลือเพิ่มขึ้นมาให้ใช้งานพอสมควร

top

คำสั่งสุดท้ายสำหรับวันนี้ คือคำสั่ง top ซึ่งเราใช้ในการดูว่าในเครื่อง Mac ของเรานั้นมีโปรแกรมอะไรที่ทำงานอยู่บ้าง และโปรแกรมไหนกินทรัพยากร (CPU, Memory ฯลฯ) ของเรามากที่สุด เพียงเราพิมพ์คำว่า top ผ่าน Terminal โปรแกรมก็จะแสดงรายการโปรแกรมที่ทำงานอยู่ในขณะนั้น โดยเรียกตามเปอร์เซ็นต์การใช้งานของ CPU ในเครื่องเราให้ดู หน้าจะจะแสดงข้อมูลเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอด หากต้องการออกจากโปรแกรม ก็เพียงแต่กดปุ่ม Q หรือ q โปรแกรมก็จะหลุดกลับออกมาที่ terminal ให้

หรือหากเราต้องการให้โปรแกรม top เรียกชื่อโปรแกรมตาม % การใช้งานหน่วยความจำ ก็ทำได้โดยการเรียกโปรแกรม top พร้อมกับ parameter เพิ่ม ดังนี้

top -o mem

ตรงขีดเป็นตัวโอนะครับ ไม่ใช่เลขศูนย์ ก็จะได้หน้าจอ top ที่จัดเรียงข้อมูลตามการใช้งานของหน่วยความจำเป็นหลัก

สังเกตตรงที่ผมตีกรอบแดงให้ ก็จะแสดงว่าตอนนี้โปรแกรม top กำลังแสดงข้อมูลจัดเรียงตามอะไร

การปิดโปรแกรม Terminal

การปิดโปรแกรม Terminal มันอาจจะดูเหมือนยุ่งยากหน่อย แต่ถ้าเข้าใจหลักการแล้วก็จะไม่มีปัญหาในการทำงานแต่อย่างใด

การปิดโปรแกรม Terminal มี 3 ระดับ ขึ้นอยู่กับความต้องการของเรา ดังนี้

  1. พิมพ์ exit จากในโปรแกรม terminal การใช้คำสั่ง exit นี้จะทำการปิด session การทำงานของหน้าต่าง terminal นั้นๆ (terminal สามารถเปิดได้หลายหน้าต่างหรือหลาย tab)
  2. กดปุ่ม Close หรือเลือกเมนู Shell > Close Window หรือ Close Tab เพื่อปิดหน้าต่างนั้นๆ ซึ่งวิธีนี้จะทำการ exit ให้ด้วยอัตโนมัติ แต่โปรแกรม Terminal จะยังค้างอยู่ในหน่วยความจำ เพื่อให้เราสามารถเรียกใช้งานได้เร็วขึ้นโดยไม่ต้องโหลดโปรแกรมจาก Harddisk ใหม่
  3. Quit หรือปิดโปรแกรมจากหน่วยความจำ ด้วยการเลือกเมนู Terminal > Quit Terminal หรือใช้ shortcut Cmd+Q ในการปิดโปรแกรม ซึ่งก็เหมือนกับการ Close คือ Terminal จะทำการ exit ให้ด้วย

หากกังวลว่าจะสับสน ก็สามารถเลือก Close ด้วยการปิดหน้าต่างเหมือนการปิดโปรแกรมทั่วๆไปก็ได้ครับ ไม่เสียหายอะไร

ส่งท้าย

สำหรับโพสต์นี้แสดงให้เห็นถึงวิธีการใช้งาน Terminal แบบง่ายๆที่ใครๆก็ใช้งานได้ แล้วมีโอกาสผมจะแนะนำ Command Line อื่นๆที่ใช้ผ่าน Terminal ที่คนใช้งานทั่วไปก็สามารถทำได้ โดยไม่จำเป็นต้องเป็นพวกเนิร์ดหรือกูรูหรือโปรแกรมเมอร์ก็สามารถใช้ประโยชน์จากโปรแกรม Terminal ได้ แถมยังสร้างความแปลกใจให้กับเพื่อนๆเราได้อีกด้วยว่าเราใช้เครื่อง Mac ได้ Advance ขนาดไหน 👍👍👍

รูปด้านล่างเป็นการเรียกใช้โปรแกรม top ในอีกเวอร์ชั่น ที่ชื่อว่า htop ไว้โอกาสหน้าค่อยมาเล่าให้ฟังครับ