วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจ AI แบบง่ายๆ เพื่อให้ทุกท่านสามารถใช้ชีวิตในยุคดิจิทัลได้อย่างมั่นใจ ปลอดภัย และไม่ตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพครับ
AI คืออะไร: เข้าใจง่ายๆ
ลองนึกภาพว่า AI คือ สมองกล ที่เราสร้างขึ้นมาเพื่อช่วยคิด ช่วยทำงานต่างๆ แทนเรา เหมือนกับที่เราเคยเห็นในหนังวิทยาศาสตร์นั่นแหละครับ แต่วันนี้มันไม่ได้อยู่ในหนังแล้วนะ มันอยู่รอบตัวเราในชีวิตประจำวันเรียบร้อยแล้ว
- ตัวอย่างใกล้ตัว: เวลาที่เราสั่งงานด้วยเสียงกับโทรศัพท์มือถือ หรือเวลาที่แอปพลิเคชันแนะนำเพลงหรือหนังที่เราน่าจะชอบ นั่นแหละครับคือ AI กำลังทำงานอยู่เบื้องหลัง
ทำไมผู้สูงวัยต้องรู้เรื่อง AI?
AI ได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันของเรามากขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นการใช้เทคโนโลยีเพื่อความสะดวกสบาย หรือแม้กระทั่งการเป็นช่องทางที่มิจฉาชีพใช้หลอกลวง ดังนั้น การรู้เท่าทัน AI จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่ปลอดภัยและใช้ประโยชน์จากมันได้อย่างเต็มที่
จุดเด่นของ AI ที่ควรรู้
- เรียนรู้และปรับตัว: AI สามารถเรียนรู้จากข้อมูลจำนวนมากและพัฒนาตัวเองให้เก่งขึ้นเรื่อยๆ
- ทำงานซ้ำๆ ได้รวดเร็ว: AI ทำงานที่ซับซ้อนและซ้ำซากได้อย่างแม่นยำและรวดเร็วกว่ามนุษย์
- สร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ: AI สามารถสร้างรูปภาพ วิดีโอ หรือแม้กระทั่งข้อความได้เหมือนคนจริงๆ
ระวัง! มิจฉาชีพใช้ AI หลอกลวง
นี่คือสิ่งที่สำคัญที่สุดที่อยากให้คุณพ่อคุณแม่จำไว้ครับ มิจฉาชีพกำลังใช้ AI ในการหลอกลวงมากขึ้นเรื่อยๆ รูปแบบที่พบบ่อยคือ:
- โทรศัพท์หรือข้อความปลอม: AI สามารถเลียนแบบเสียงคนรู้จักของคุณได้อย่างแนบเนียน หรือสร้างข้อความที่ดูน่าเชื่อถือเพื่อหลอกให้โอนเงิน
- ข้อควรระวัง: หากมีคนโทรมาอ้างว่าเป็นลูกหลาน หรือหน่วยงานราชการ แล้วขอข้อมูลส่วนตัวหรือให้โอนเงิน อย่าเพิ่งเชื่อทันที! ให้ตรวจสอบกับคนๆ นั้นโดยตรงด้วยวิธีที่เราติดต่อกันปกติก่อนเสมอ
- ภาพหรือวิดีโอปลอม (Deepfake): AI สามารถสร้างภาพหรือวิดีโอที่ดูเหมือนจริงมากๆ แต่เนื้อหาถูกสร้างขึ้นมาทั้งหมด
- ข้อควรระวัง: ไม่เชื่ออะไรง่ายๆ โดยเฉพาะสิ่งที่ดูเกินจริง หรือสิ่งที่เราเห็นแล้วรู้สึกแปลกๆ ให้ตั้งข้อสงสัยไว้ก่อนเสมอ และตรวจสอบข้อมูลจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ
สังเกตอย่างไรว่าข้อมูลนั้น AI สร้างขึ้นมา?
ในยุคที่ AI เก่งขึ้นเรื่อยๆ การแยกแยะว่าอะไรคือของจริง อะไรคือสิ่งที่ AI สร้างขึ้นมาก็ทำได้ยากขึ้นครับ แต่ก็พอมีจุดสังเกตง่ายๆ ดังนี้ครับ:
- ภาษาที่ใช้:
- สมบูรณ์แบบเกินไป: บางครั้งข้อความที่ AI สร้างขึ้นมาอาจจะใช้ภาษาที่ดูสมบูรณ์แบบ ไวยากรณ์เป๊ะ ไม่มีคำผิดเลย ซึ่งในความเป็นจริง คนเราอาจจะมีใช้ภาษาพูดบ้าง หรือมีผิดพลาดเล็กๆ น้อยๆ ได้
- ใช้คำเฉพาะทางมากไป: AI อาจจะใช้คำที่ดูเป็นทางการ หรือเป็นศัพท์เทคนิคมากเกินไปในบทสนทนาที่ไม่เป็นทางการ
- ซ้ำซาก: บางครั้ง AI อาจจะวนใช้คำหรือวลีเดิมๆ บ่อยๆ หรือมีแพทเทิร์นการเขียนที่ดูซ้ำๆ
- รูปภาพ/วิดีโอ:
- รายละเอียดแปลกๆ: ลองสังเกตรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ในรูปภาพ เช่น นิ้วมือมีจำนวนผิดปกติ ใบหูไม่สมมาตร หรือฉากหลังดูบิดเบี้ยวแปลกๆ
- แสงและเงาไม่สมจริง: แสงและเงาในภาพหรือวิดีโออาจจะดูไม่เป็นธรรมชาติ ไม่สอดคล้องกัน
- การแสดงออกทางสีหน้า: ใบหน้าในวิดีโออาจจะดูเรียบเฉยเกินไป หรือการแสดงออกทางสีหน้าดูไม่เป็นธรรมชาติ
- บริบทของข้อมูล:
- เนื้อหาที่ไม่สมเหตุสมผล: หากข้อมูลที่ได้รับฟังดูไม่สมเหตุสมผล หรือดูเกินจริงมากๆ ให้สงสัยไว้ก่อน
- แหล่งที่มาไม่ชัดเจน: หากไม่ระบุแหล่งที่มาของข้อมูล หรือแหล่งที่มาดูไม่น่าเชื่อถือ ก็ควรระมัดระวังเป็นพิเศษ
วิธีป้องกันตัวเองและรู้เท่าทันข้อมูล
- คิดให้เยอะก่อนเชื่อ: เวลาเห็นข่าวหรือข้อมูลอะไรก็ตาม โดยเฉพาะที่ส่งต่อกันมาทางไลน์ ให้ตั้งคำถามไว้ก่อนว่า "จริงหรือเปล่า?"
- ตรวจสอบจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ: หากไม่แน่ใจ ให้สอบถามจากลูกหลาน หรือตรวจสอบข้อมูลจากเว็บไซต์ข่าวที่เชื่อถือได้ หรือหน่วยงานราชการโดยตรง
- อย่าให้ข้อมูลส่วนตัวง่ายๆ: ไม่ว่าจะเป็นเลขบัตรประชาชน เลขบัญชีธนาคาร หรือรหัสผ่าน อย่าบอกใครเด็ดขาด!
- ปรึกษาลูกหลาน: หากมีข้อสงสัยหรือไม่เข้าใจอะไร อย่าลังเลที่จะปรึกษาลูกหลาน หรือคนที่คุณไว้ใจ พวกเขาพร้อมให้คำแนะนำเสมอครับ
สรุปส่งท้าย
AI เป็นเทคโนโลยีที่น่าสนใจและมีประโยชน์มากมายครับ แต่เหมือนกับทุกสิ่งบนโลกใบนี้ มันมีทั้งด้านดีและด้านที่เราต้องระมัดระวัง การที่เราได้เรียนรู้และเข้าใจ AI จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่สามารถใช้ชีวิตในยุคดิจิทัลได้อย่างมีความสุข ปลอดภัย และไม่ตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพครับ ขอให้ทุกท่านสนุกกับการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และใช้ชีวิตในโลกดิจิทัลได้อย่างมั่นใจนะครับ!
หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถสอบถามลูกหลานหรือคนที่คุณไว้ใจได้เสมอครับ
Photo by:
- Marcus Aurelius: pexels.com
- Andrea Piacquadio: pexels.com
- Yan Krukau: pexels.com
